Şii Çerçeve’den sürpriz geri dönüş: Sudani yeniden başbakan adayı

Irak’ın en büyük parlamento grubu olan Şii Koordinasyon Çerçevesi, birkaç hafta önce geri çektiği Muhammed Şiya es-Sudani’nin adını yeniden başbakanlık için aday listesine ekledi. Bu ani dönüşümün arkasında hem iç siyasi hesaplar hem de bölgesel baskılar bulunuyor.

Bölgeden aktarılan bilgilere göre Sudani’nin yeniden aday gösterilmesinin iki temelnedeni var. İlk neden, Çerçeve’deki yaklaşım değişikliği. Daha önce koalisyon liderliği yapan bir ismin başbakan adayı olmasına karşı çıkan yapı, artık bu kriteri esneterek Sudani’nin —yani İmar ve Kalkınma Koalisyonu liderinin— adını tekrar kabul etti. Nuri el-Maliki ve Haydar el-İbadi’nin de adaylık dosyalarının bulunması bu değişimin zeminini oluşturdu.

İkinci ve daha güçlü neden ise ABD–Irak ilişkilerinde yaşanan kırılganlık ve bölgesel gerilimler. Hem Lübnan hem Suriye’deki gelişmeler ışığında, Çerçeve içindeki bazı gruplar Sudani’nin Washington’la diyaloğu yönetme açısından “en uygun kişi” olduğunu düşünüyor. ABD’nin de Sudani’nin tutumundan memnun olduğu belirtiliyor; özellikle Irak’ı İsrail–İran geriliminden uzak tutması ve İran yanlısı milislerin eylemlerini sınırlaması Washington’da olumlu karşılandı.

Sudani’nin yeniden adaylığında Amerikan etkisinin olduğu yönündeki değerlendirmeler ise Bağdat’ta yoğun şekilde tartışılıyor. Öyle ki, bazı siyasi çevreler ABD’nin ve Batılı ülkelerin Sudani’ye ikinci dönem için açık mesajlar verdiğini iddia ediyor.

Ancak tüm bu gelişmelere rağmen Sudani’nin şansı güçlü değil. Şii Çerçeve içinde Nuri el-Maliki, Hadi el-Amiri ve Kays el-Hazali adaylığa karşı çıkıyor. Ayrıca Hizbullah Irak, Nuceba ve diğer sert çizgideki beş Şii silahlı grup da Sudani’nin görevde kalmasına karşı.

Sünni cephede Muhammed el-Halbusi ve Hamis el-Hancer destek verirken, Müsena es-Samerai ve Sabit el-Abbasi gibi isimler çekinceli. Kürt tarafında ise Mesud Barzani liderliğindeki KDP Sudani’ye yönelik güçlü eleştiriler dile getiriyor; Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) ise farklı adaylara daha sıcak bakıyor.

Tüm bu tablo sonucunda Sudani’nin ikinci dönem için şansı oldukça zayıf görülüyor. Üstelik Nuri el-Maliki’nin kısa süre önce ABD’li diplomatlarla görüşerek olası bir “anti-Sudani anlaşması” arayışına girdiği iddiaları bu ihtimali daha da zedeliyor.