Üç Kürt birliği ve ABD garantisi: DSG’nin Suriye ordusuna katılım planı

ABD’nin diplomatik baskısıyla yeniden ivme kazanan Suriye–DSG görüşmeleri, Kürt güçlerinin üç askeri birlik halinde Suriye ordusuna katılmasını öngörüyor. Ancak bu hafta yaşanan ve iki Suriye askerinin ölümüne yol açan tartışmalı olay, sürecin ne kadar kırılgan olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

ABD’nin baskısı ve entegrasyon planı

Diplomatik kaynaklara göre, Washington’un son haftalarda Şam üzerindeki baskısını artırması, tarafları müzakereleri hızlandırmaya yöneltti. Görüşmelerin merkezinde, DSG’nin mevcut yapısı korunarak ulusal orduya üç ayrı bölgesel birlik şeklinde dahil edilmesi fikri bulunuyor.

Plan kapsamında birliklerin Rakka, Deyrezzor ve Haseke vilayetlerinde konuşlandırılması öngörülüyor. Rakka ve Deyrezzor’daki birliklerde komuta yetkisinin Suriye ordusu ile paylaşılması, Kürt nüfusun yoğun olduğu Haseke’de ise kontrolün ağırlıklı olarak DSG komutanlarında kalması planlanıyor.

DSG kaynakları, “Bu model, Kürtlerin yerel özerklik talebini kısmen karşılıyor ancak güvence eksikliği endişe yaratıyor,” değerlendirmesinde bulundu.

İki askerin ölümü gerilimi tırmandırdı

Suriye Savunma Bakanlığı, hafta başında yaşanan olayda “DSG tarafından fırlatılan güdümlü füze sonucu iki askerin hayatını kaybettiği, bir askerin de ağır yaralandığını” açıkladı. Açıklamada DSG’nin “daha önceki mutabakatları reddettiği” ileri sürüldü.

DSG ise iddiaları yalanlayarak askerlerin “muhtemelen bir mayın patlamasında” öldüğünü belirtti. Olay, Ekim ayında ABD arabuluculuğunda sağlanan kırılgan ateşkesi tehdit eden en ciddi ihlal olarak değerlendiriliyor.

ABD arabulucu, Şam temkinli

ABD’nin bölgedeki askeri ve diplomatik temsilcileri, Şam ile DSG arasındaki sürecin “dikkatle ama kararlılıkla” yürütülmesi gerektiğini vurguluyor. Amerikalı bir yetkili The National’a yaptığı açıklamada, “Bu defa acele edilmemeli. Bir daha aynı hatayı tekrarlayacak lüksümüz yok,” ifadelerini kullandı.

Washington, sürecin “kalıcı bir güvenlik düzeni” oluşturmasını hedeflerken, DSG tarafı ABD’den yazılı ve uluslararası garantiler talep ediyor. Kürt komutan Mazlum Abdi’nin “sözlü güvencelere değil, sahada sürdürülebilir garantilere” ihtiyaç duyduğunu vurguladığı bildiriliyor.

Türkiye’nin itirazı sürüyor

The National’ın aktardığına göre, Ankara, DSG’nin Suriye ordusuna herhangi bir biçimde dahil edilmesine karşı çıkıyor. Türk yetkililer, bu adımı “PKK’nin meşrulaştırılması” olarak değerlendiriyor.

Bir Suriyeli kaynak, “Şam siyasi olarak bazı tavizler vermeye hazır görünüyor, ancak Türkiye bunu ülkenin bölünmesine giden bir adım olarak okuyor,” dedi.

Türkiye’nin itirazı, ABD’nin kurmak istediği yeni güvenlik mimarisi açısından da önemli bir engel oluşturuyor. Ankara, DSG’nin kontrol ettiği bölgelerdeki kazanımların “kalıcı hale gelmesi” ihtimaline karşı özellikle rahatsız.

Kürtlerin beklentisi: Garanti ve eşitlik

DSG yetkilileri, entegrasyon sürecinin yalnızca “kağıt üzerinde” kalmaması için uluslararası gözlem mekanizması kurulmasını istiyor.

Kürt kaynaklardan biri, “Abdi için asıl mesele, bu düzenlemenin bir yıl sonra ortadan kaldırılmayacağına dair güvence almak,” dedi.

DSG’nin ayrıca, Haseke bölgesindeki petrol sahalarının gelirinden adil pay alacağına dair yazılı taahhüt beklediği belirtiliyor. Şam yönetimi, bu talebe “fiili paylaşım” formülüyle kısmen sıcak bakıyor.

Zor bir denge arayışı

ABD’nin desteğiyle yürüyen Şam–DSG görüşmeleri, Suriye’nin gelecekteki siyasi ve askeri yapılanması açısından belirleyici bir test niteliğinde. Ancak sahadaki güvenlik ihlalleri, tarafların birbirine duyduğu güvensizlik ve Türkiye’nin sert muhalefeti süreci kırılgan hale getiriyor.

Diplomatik bir kaynak süreci şöyle özetledi:

“Kağıt üzerinde umut var, ama sahada çok fazla değişken var. Bu, ne tam bir barış ne de tam bir savaş; aradaki ince bir çizgide yürüyorlar.”