Washington Post: İsrail, Suriye’de Dürzi milisleri destekleyerek Şam’ı zayıflatıyor

Beşar Esad’ın Aralık 2024’te devrilmesinin ardından Suriye’de oluşan yeni siyasi denge, İsrail’in sahadaki gizli faaliyetlerini de hızlandırdı. Washington Post’un aylar süren araştırmasına göre İsrail, Ahmed el-Şara liderliğindeki yeni yönetimin ülke genelinde otorite kurmasını zorlaştırmak amacıyla özellikle güney Suriye’de Dürzi milisleri silahlandırdı, finanse etti ve istihbarat desteği sağladı.

Helikopterlerle Gizli Sevkiyatlar

Araştırmaya göre İsrail, Esad’ın devrilmesinden sadece dokuz gün sonra, 17 Aralık 2024’te güney Suriye’ye gizli askeri sevkiyatlar başlattı. İsrail helikopterleri, insani yardım paletleri arasına gizlenmiş yaklaşık 500 piyade tüfeği, mühimmat ve balistik koruyucu ekipmanı Dürzi “Askeri Konseyi”ne havadan bıraktı.

Operasyon, doğrudan İsrail Savunma Kuvvetleri’nin Kuzey Komutanlığı tarafından koordine edildi. İsrail tarafı, sevkiyatların Dürzi nüfusun “olası katliamlara karşı korunması” amacıyla yapıldığını savunurken, uzmanlar bu adımın Şam’daki merkezi otoriteyi zayıflatmaya yönelik stratejik bir hamle olduğuna dikkat çekiyor.

Ahmed el-Şara’ya Yönelik Derin Şüphe

İsrail’in temel endişelerinin merkezinde, yeni Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara bulunuyor. Şara, geçmişte Ebu Muhammed el-Colani adıyla El Kaide bağlantılı bir örgütün liderliğini yapmıştı. İsrailli yetkililere göre Şara, her ne kadar siyasi bir dönüşüm söylemi benimsese de, radikal unsurlarla bağlarını tamamen koparmış değil.

İsrail güvenlik kurumları, Şara’nın uzun vadede güçlü bir merkezi devlet kurmasının İsrail sınırları açısından ciddi bir tehdit oluşturabileceği değerlendirmesinde bulunuyor.

Dürzi Milisler Bir “Denge Unsuru” Olarak Görülüyor

İsrail’in destek verdiği yapı, Süveyda merkezli Dürzi Askeri Konseyi oldu. Konsey, eski Suriyeli subay Tarık el-Şufi tarafından kuruldu ve Dürzi ruhani lider Şeyh Hikmet el-Hicri’nin desteğini aldı.

İsrail kaynaklarına göre yaklaşık 3 bin Dürzi savaşçıya aylık 100–200 dolar arasında maaş ödeniyor. Bunun yanı sıra:

• Balistik yelekler

• Tıbbi malzeme

• Gece görüş ekipmanları

• İstihbarat paylaşımı gibi destekler sağlanıyor.

Bu destek, Şam yönetiminin güney Suriye’de askeri ve idari kontrol kurmasını fiilen zorlaştırıyor.

Kürt Güçler de Sürecin Parçası

Araştırmada, Demokratik Suriye Güçleri’nin (DSG) de dolaylı biçimde sürece dahil olduğu belirtiliyor. Bazı Dürzi savaşçıların DSG kontrolündeki bölgelerde eğitim aldığı, finansal desteklerin bir kısmının bu hat üzerinden aktarıldığı ifade ediliyor.

ABD ile Artan Görüş Ayrılığı

İsrail’in bu politikası, Washington ile ciddi görüş ayrılıklarına yol açtı. ABD yönetimi, Şara’nın Suriye’yi birleştirme potansiyeline sahip olduğuna inanıyor ve İsrail’in Dürzi ayrılıkçılığını desteklemesini istikrarsızlaştırıcı buluyor.

ABD’li bazı yetkililer, İsrail’in adımlarının:

• Suriye’nin yeniden inşasını geciktirdiğini

• İran etkisini azaltmak yerine yeni çatışma alanları yarattığını

• Bölgesel gerilimi tırmandırdığını savunuyor.

İsrail: “Vekil Güç Oluşturmuyoruz”

İsrail hükümeti ise iddiaları reddederek, kalıcı bir vekil güç oluşturma niyetinde olmadığını savunuyor. Yetkililer, desteğin “ölçülü ve duruma bağlı” olduğunu, önceliğin sınır güvenliği ve azınlıkların korunması olduğunu belirtiyor.

Ancak İsrail içinde de bu politikanın risklerine dikkat çeken isimler var. Güvenlik çevrelerinde, Güney Lübnan’da geçmişte yaşanan vekil milis deneyiminin tekrar edilmesinden endişe ediliyor.

Şam’dan Tepki: “Bölgeyi Kaosa Sürüklüyor”

Ahmed el-Şara ise İsrail’i, Suriye’de ayrılıkçı hareketleri teşvik etmekle suçluyor. Şara, İsrail’in bu yaklaşımının Ürdün, Irak ve Türkiye’yi de içine alabilecek daha geniş bir istikrarsızlık yaratabileceği uyarısında bulunuyor.

Buna rağmen Şara, İsrail ile sınırlı bir güvenlik anlaşmasına kapıyı tamamen kapatmış değil.

Belirsiz Gelecek

Uzmanlara göre İsrail’in Suriye politikası hâlâ netleşmiş değil. Tel Aviv, bir yandan Şam ile olası bir güvenlik düzenlemesini değerlendirirken, diğer yandan sahada dengeleyici unsurlar yaratmayı sürdürüyor.

Önümüzdeki dönemde İsrail’in:

• Dürzilere verdiği desteğin seviyesini

• Şam ile müzakerelerin seyrini

• ABD ile koordinasyonunu yeniden gözden geçirmesi bekleniyor.