Irak’ta Haşdi Şabi yasası ve ABD arasındaki gerilim yükseliyor

ABD Dışişleri Bakanlığı, Irak Parlamentosu’nda görüşülen Haşdi Şabi yasa tasarısına karşı tutumunu bir kez daha teyit etti. Bakanlık, söz konusu tasarının Bağdat ile Washington arasındaki ikili güvenlik işbirliği hedefleriyle çeliştiğini ve Irak’taki güvenlik kurumlarının yapısını tehdit ettiğini belirtti.

ABD Dışişleri, bu yasa tasarısının “terör örgütü olarak sınıflandırılan bazı gruplarla bağlantılı silahlı grupların meşrulaştırılmasını tesis ettiğini” söyledi. Ayrıca bazı bu grupların ABD çıkarlarına yönelik saldırılarda bulunduğu ve hatta bazılarının Amerikalıların öldürülmesinde suçlandığı ifade edildi.

Bu tutum, Irak’ta Haşdi Şabi’nin geleceğine dair siyasi kutuplaşmanın keskinleştiği bir dönemde geldi. Özellikle 25 Şubat 2025’te Bakanlar Kurulu’nun Haşdi Şabi’nin statüsünü düzenleyen yeni yasa tasarısını onaylayıp parlamentoya göndermesinin ardından Washington, bu durumu “Irak’ın güvenlik ve kurumsal dengesine doğrudan tehdit” olarak nitelendirdi.

Iraklı siyasetçi ve eski diplomat Dr. Ghazi Faisal, “Washington’un bu yasayı reddetmesi sadece geçici bir diplomatik tutum değil, yasanın Irak’ın güvenlik sistemi ve devlet içindeki güç dengesi üzerindeki etkisi konusunda derin stratejik bir endişeyi yansıtıyor” dedi.

Faisal, “Önerilen yasa, Haşdi Şabi’ye Savunma Bakanlığı’ndan daha fazla bağımsızlık veriyor, askeri ve mali yetkiler tanıyor ancak etkili merkezi denetim mekanizmaları bulunmuyor. Bu durum askeri kararların çift yönlü olmasına ve güvenlik kurumlarında disiplinsizliğe yol açabilir” ifadelerini kullandı.

Faisal ayrıca, “Yasanın mevcut haliyle yasalaşması, orduya paralel bir güvenlik kurumu kurulmasının yolunu açacak, bu da devletin silah tekeline aykırı bir durum oluşturacak ve resmi güvenlik güçleri ile dış bağlılıklara sahip gruplar arasında iç çatışmalara neden olabilir” diye ekledi.

Irak Parlamentosu, Kasım 2016’da Haşdi Şabi’yi orduya yardımcı resmi bir güç olarak yasallaştırmıştı. Bu karar, Ali el-Sistani’nin IŞİD’e karşı gönüllü olunması çağrısından sonra alınmıştı ancak o dönemde yasa detaylı örgütsel düzenlemeler içermiyordu.

Farklı kaynaklara göre Haşdi Şabi’nin bugün yaklaşık 238 bin üyesi bulunuyor ve yıllık bütçesi yaklaşık 3.5 milyar dolara ulaşıyor. Yeni yasa tasarısı ise Haşdi Şabi’nin yetki ve örgütsel yapısını Savunma veya İçişleri Bakanlıkları denetimi dışında genişletmeyi amaçlıyor.

Uzmanlar, yasanın mevcut haliyle, ulusal mutabakat ve egemenlik garantileri olmadan kabul edilmesinin Irak’ı uluslararası ve bölgesel aktörlerle siyasi ve güvenlik krizlerine sürükleyebileceği ve devletin bütünlüğünü tehdit edebileceği konusunda uyarıyor.