BM Genel Kurulu’nda hangi liderler konuşacak ve gündem neler?

Dünya liderleri her yıl Eylül ayında New York’ta toplanıyor ve BM Genel Kurulu’nda birkaç gün boyunca konuşmalar yapıyor. Bu yıl Genel Kurul, Salı günü başlayacak 80. oturumla açılacak.

Kimler konuşacak?
Genel uygulama gereği, konuşmaların sırası hiyerarşik olarak belirleniyor. Brezilya her zaman ilk konuşmayı yapıyor; ABD ikinci sırada yer alıyor. Ardından devlet başkanları, başkan yardımcıları, hükümet başkanları ve dışişleri bakanları konuşuyor. Konuşmalar için önerilen süre 15 dakika. Tarih boyunca Fidel Castro 1960’ta yaklaşık 4,5 saat, Muammer Kaddafi 2009’da 1,5 saatten uzun konuşmuştu.

Gündemde öne çıkan konular:

• Gazze: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun konuşması Cuma günü planlanıyor. Başkan Mahmud Abbas ise ABD’nin vize vermemesi nedeniyle video aracılığıyla yer alacak.
• Ukrayna: Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, çatışmaların başladığı Rusya işgali sonrası destek arayacak. Konuşması Çarşamba günü, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un konuşması Cumartesi günü yapılacak. BM Güvenlik Konseyi de Ukrayna gündemiyle toplanacak.
• İran: İran’ın nükleer programına dair son diplomatik görüşmeler bekleniyor. Başkan Massoud Bezhkian ve Dışişleri Bakanı Abbas Irakci katılacak.
• Suriye: Cumhurbaşkanı Ahmed Şara bu yıl ilk kez konuşacak. Seyahat izni BM tarafından sağlandı ve 21–25 Eylül tarihleri arasında New York’ta olacak.
• İklim: Küçük ada devletleri ve iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler liderlerden harekete geçme çağrısı bekliyor.
• Kadın hakları: Liderler, 1995 Pekin Kadın Hakları Bildirgesi’nin 30. yıldönümü vesilesiyle toplantıda kadının tam ve eşit katılımı için taahhütlerini yenileyecek.
• Sudan: Liderler, iki buçuk yıldır devam eden Sudan iç savaşını ve insani krizi görüşecek. ABD, BAE, Suudi Arabistan ve Mısır üç aylık insani ateşkes çağrısında bulundu.
• ABD–Venezuela gerilimi: ABD’nin Karayipler’deki askeri hareketliliği ve Venezuela ile gerilim de gündemde olacak.

Ayrıca, gelecek yıl BM Genel Sekreteri seçimi yapılacak. Mevcut Genel Sekreter Antonio Guterres’in 31 Aralık 2026’da ikinci dönemi sona erecek. Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ile 193 üyeli Genel Kurul’un aday üzerinde uzlaşması gerekecek.