Suriye ile İsrail arasında güvenlik anlaşması yolunda adımlar

Suriye ve İsrail arasında güvenlik anlaşması görüşmelerinde hareketlilik yaşanıyor. Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani’nin Washington ziyareti ve başkentte yürütülen temaslar, dosyanın artık yalnızca sızıntılardan çıkıp karar aşamasına geldiğini gösteriyor. Güney Suriye, artık sadece bir çatışma alanı değil; tarafların güç ve nüfuzlarını yeniden ölçtüğü bir pazarlık masası haline geldi.

Trump yönetimi, New York’taki BM Genel Kurulu öncesi diplomatik bir “başarı görüntüsü” yakalamaya çalışıyor. Senatör Lindsey Graham, güvenlik anlaşmalarındaki ilerleme ve Suriye’nin IŞİD’e karşı net pozisyonu karşılığında “Sezar” yaptırımlarının kaldırılması gibi bir denklemi açıkça dile getiriyor.

İsrail, sahadaki adımlarla masadaki pazarlığı destekliyor. Güney Suriye’nin üç güvenlik bölgesine ayrılması, hava sahası kontrolleri ve stratejik bölgelerdeki varlığın sürdürülmesi, ileride yapılacak anlaşmalarda avantaj sağlamak için atılan adımlar olarak öne çıkıyor. Araştırmacı Ali Cadi’ye göre, “İsrail, yeni Suriye düzeninin inşasında kritik oyuncu rolünü pekiştiriyor ve askeri araçlarını kullanarak olası karşı güçleri engelliyor.”

Suriye ise anlaşmayı “zorunlu” bir adım olarak görüyor. Güney’de silahların kısmen çekilmesi, alanın BM gözetiminde güvence altına alınması ve İsrail’in ilerlemelerinin kademeli olarak sınırlanması sağlanıyor. Yetkililer, bu adımın iç istikrar ve ekonomik yatırım için kritik olduğunu vurguluyor.

ABD, güvenlik ve yaptırımlar süreçlerini birbiriyle bağlayarak diplomatik manevra alanı yaratıyor. Londra, Paris ve Bakü’de yürütülen görüşmeler ve Şeybani’nin temasları, güneydeki istikrarın korunmasını ve daha geniş anlaşma yollarının açılmasını hedefliyor.

Türkiye ve Rusya da sürece dahil. Ankara, güneydeki boşlukları kontrol altında tutarken kuzeydeki nüfuzunu güvenceye almak istiyor. Moskova ise daha sessiz bir rol üstlenerek özellikle Lazkiye ve Tartus üzerinden etkisini sürdürmeyi planlıyor.

Güney’deki Dürzî bölgeler ve Golan Tepeleri, anlaşmanın hassas noktaları olarak öne çıkıyor. Yetkililer, anlaşmanın geçici bir çözüm olduğunu ve bölgesel dengeler değiştiğinde yeniden tartışılabileceğini vurguluyor.

Sonuç olarak, Suriye-İsrail güvenlik anlaşması, güneydeki istikrarın sağlanması ve uluslararası tanınma yolunda bir adım olarak öne çıkıyor, ancak bölgesel ve yerel kırılganlıkları tamamen ortadan kaldırmıyor.