Desmond Fernandes

PKK’nin Kürd dili’ne karşı aldırmaz, umursamaz, ilgisiz tutumu elbette eleştirilmelidir. Kürdçe bilmeyen Kürdlere, asimile olmuş Kürdlere Kürdçe öğretmeyi hiç düşünmeyip, Suriyeli, Iraklı, İranlı Kürdlere de Türkçe öğretmeyi bir politika haline getiren bu tutum eleştirilmelidir.

İsmail Beşikci

24.09.2016, Cts | 17:01

Desmond Fernandes
Makaleyi Paylaş

Bu yazıda, araştırmacı yazar Desmond Fernandes’le ilgili küçük bilgiler vermeye çalışacağım. Desmond Fernandes’in, Ermeni soykırımıyla, Kürd soykırımıyla ilgili çalışmaları var. Ama, Kürd okurun, Türk okurun Desmond Fernandes’i yeteri kadar bildiği, tanıdığı kanısında değilim. Ermeni okuru, Desmond Fernandes’i tanıyor mu, biliyor mu, bundan da emin değilim.

Peri Yayınları, Aralık 2013’de, Desmond Fernandes’in, “Kürt ve Ermeni Soykırımları: Sansür ve İnkardan İkrara” kitabını yayımladı. İngilizcesi, 2007 ve 2008 yıllarında, iki defa, İsveç’de, Stockholm’de, APEC tarafından yayımlanan bu kitabı, Türkçe’ye, Ali Tuygan çevirmiş. Kitap 410 sahife.

Kitapta, Robert Phillipson’un Önsöz, Khatchatur İ. Pilikian’ın Sonsöz yazıları var. Kitapta, Ragıp Zarakolu’nun Sunu yazısı da var. Bu yazıda, Ragıp Zarakolu, Desmond Fernandes’in Goa doğumlu olduğunu söylüyor. Goa, Güneybatı Hindistan’da, Hind Okyanusu kıyısında, küçük bir bölge. Goa’nın, 1960’ a kadar, Portekiz’in bir parçası olduğu, 1960’da, Hindistan’a katıldığı vurgulanıyor. Ragıp Zarakolu, Desmond Fernandes’in dilinin Portekizce, isminin Latin ismi olduğunu, İsevi olduğunu da dile getiriyor.

Bugün, Goa’nın bağlı olduğu Panaji’nin 2 milyona yakın nüfusu var. Goa küçük bir ülke. Burada, küçük Ermeni, Süryani, Zerdüşti toplumları da var.

Desmond Fernandes bir İngiliz vatandaşı. Londra’da yaşıyor. Kitaplarını, yazılarını İngilizce kaleme alıyor. Kürd soykırımıyla, Ermeni soykırımıyla ilgili olarak birçok çalışması, kitabı makalesi var. Kitapların çoğu APEC tarafından yayımlandı. Makalelerinin yayımlanmasında Ara Sarafian’ın da katkısı oldu. 2001-2006 arasında, İngiltere’de, Bedford’da, De Montford Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalışmış… Kürdlerle, Süryanilerle ilgilenmesi tesadüf değil. Bu çerçevede Kenya ile de ilgileniyor. Ailesi, Goa’dan sonra Kenya’da da yaşamış…

Desmond Fernandes’in, “Kürd ve Ermeni Soykırımları: Sansür ve İnkardan İkrara” kitabı başlıca iki bölüm. Birinci bölümde, Ahmet Kahraman’ın, “Başkaldırı, Baskı, Cezalandırma: Yirminci Yüzyılda, Türkiye’de Kürt Mücadelesi” kitabının, İngilizce baskısından hareket ederek Kürd soykırımı tartışılıyor. (s. 72 vd.) Büyük Britanya, Fransa, Almanya, Sovyetler Birliği gibi büyük güçlerin, nitelikli suçların işlenmesini nasıl kolaylaştırdıkları, zengin malzemelerle, kaynaklarla dile getiriliyor.

Bu yazı, aslında, Ahmet Kahraman’ın sözü edilen kitabının İngilizce baskısına önsöz olarak yazılmış. Kitabı yayımlayan Kurdistan Human Right Project (KHRP) bu önsözün uzun olduğunu, kısaltılması gerektiğini, ayrıca, metinden soykırım sözcüğünün çıkarılması gerektiğini bildirmiş. Görüşmeler, yazışmalar sonunda anlaşma sağlanamamış. Yazının bu kitapta kullanılması uygun bulunmuş.

İkinci bölümde, Prof.Dr. Guenter Lewy’nin, soykırımı inkâr eden yazılarından, kitaplarından hareket ederek soykırım inkârcılığı tartışılıyor. Prof. Lewy’nin, kanıtları yorumlayışı ve sunuşu konusunda değerlendirmeler yapılıyor. (s. 118 vd.)

Desmond Fernandes’in yazılarının, kitaplarının önemli bir özelliği var. Yazılarda veya kitaplarda dile getirmeye çalıştığı düşüncelerini kanıtlarla temellendirmeye çalışıyor. Bunun için çok kaynak kullanıyor. Bu kaynaklarla soykırımın inkârıyla ilgili tutumları tartışıyor, eleştiriyor.

Prof. Guenter Lewy’nin, görüşlerini eleştirirken, Doğu Perinçek’in, Prof. Yusuf Halaçoğlu’nun, A. Mango’nun görüşlerine de sık sık değiniyor.

Bütün bu tartışmalar, eleştiriler sırasında, Orhan Pamuk, Elif Şafak, Taner Akçam, Halil Berktay, Şahin Alpay, Cengiz Çandar gibi yazarların basın mensuplarının görüşlerine atıfta bulunuyor.

Bunun yanında, Musa Anter, Yaşar Kemal, Leyla Zana, İsmail Beşikci, Ahmet Önal, Ayşe Zarokolu, Ragıp Zarakolu, Ara Sarafyan, Mahmut Baksi, Yaşar Kaya, Aziz Nesin, Hrant Dink, Kemal Burkay, Mahmut Kılınç, Hüseyin Yıldırım, Necdet Buldan, Kendal gibi yazarları da bu kategoride değerlendirmek gerekir.

Noam Chomsky, Zygmunt Bauman, David McDowall, E.J.Hobsbawm, Hans Lukac Kiaser, Tove Skutnabb-Kangas görüşlerine sık sık başvurulanlar arasında… Birleşmiş Milletler, Uluslararası Af Örgütü gibi uluslararası kurumların tutumları da inceleniyor.

Gerçekleri dile getirdikleri için, zulme uğrayan, hapsedilen yazarları, sık sık anıyor, onların çalışmalarını değerlendiriyor.

Desmond Fernandes, bu çalışmasının Türkçe Basımına Önsöz yazısında, “Ermeni-Kürt Soykırımı ve Ötesi: Yakındoğu’nun İmhası” başlıklı bir değerlendirme var (s. 7-12). Burada, “İstanbul’a göre, Doğu’nun Uzağı, Ortası yanında, bir de Yakını olması gerekir. Yakındoğu neden yok, Yakındoğu nasıl imha edildi” konusu tartışılıyor.

Desmond Fernandes’in yazılarının, kitaplarının, çalışmalarının, sergilediği tutumun Türk yönetimini rahatsız ettiği açık. Londra’daki büyükelçilik, Bedford’daki De Montford University Rektörlüğüyle bizzat ilişkiye geçerek Desmod Fernandes’in üniversitedeki kaydının silinmesini sağlamış. Desmond Fernandes’in üniversitedeki öğretim üyeliği bu şekilde sonlanmış.

Desmond Fernandes’in sadece Türk Devleti’yle değil, Kürdlerle de sorunları var. Londra’daki, Kürdistan İnsan Hakları Projesi’nin, metindeki soykırım sözcüklerinin çıkarılmasın istediğini yukarıda belirtmeye çalıştım.

Desmond Fernandes, Londra’da, Kuzey Kürdistanlı iki Kürd kurumunda ve daha sonra Güney Kürdistanlı bir Kürd kurumunda da çalışmış. Fakat, bu kurumlarda da, Kürd soykırımı kavramı yüzünden anlaşmazlıklar oluşmuş. Kişiler, kurumlar bu sözcüğün kullanılmasını istemiyorlarmış…

1990’larda, Büyük Britanya hükümeti/belediyeler, azınlıkların kendi dillerinde eğitimleriyle ilgili bir program başlatmıştı. Londra’daki Türk Konsolosluğu Türkçe eğitim programı başlattı. Kürdlerin bir kısmının, Kürdçe eğitim programlarının da başlatılması konusunda istekleri oldu. Ama kendilerini Kürdistan Ulusal Kurtuluş Mücadelesinin savunucuları olarak gösterenler, Kürdçe eğitim isteyenleri hiç dinlemediler. Londra’da, Kürd çocukları da bu şekilde Türkçe eğitim aldı…

1990’larda, Almanya’daki, azınlıklara da, kendi dillerinde eğitim alma olanağı sağlandı. Bazı Kürd aileler, çocuklarının Kürdçe eğitim alması için PKK’nin harekete geçmesini istediler. Herhangi bir semtte on kadar başvuru olduğu zaman, bu öğrenciler için sınıf açılabilecekti. Öğretmenlerin ücretini Alman belediyeler ödeyecekti. PKK, bu talepler gündeme geldiği zaman, “egemenlik olmadan dil hakkı anlamlı değildir. Bu bakımdan küçük bir parça da olsa orada egemen olmak istiyoruz…” diyordu. “Çocuklarımız için Kürdçe eğitim veren sınıflar açılması yolunda çalışalım…” önerilerini, taleplerini, dinlemek istemiyordu. Kürd çocuklarını, Türk okullarına yönlendiriyordu. Ama 1990’ların sonlarından itibaren, egemen olmaktan yani, federasyondan, bağımsızlıktan vazgeçtiğini söylemeye başladı. Bunlara rağmen, Kürdçe’ye vurgu yaptığı yine de söylenemez.

1990’larda durum böyleydi. Daha sonra, bu durumda bir değişme oldu mu? Kanımca olmadı. PKK’nin Kürd dili’ne karşı aldırmaz, umursamaz, ilgisiz tutumu elbette eleştirilmelidir. Kürdçe bilmeyen Kürdlere, asimile olmuş Kürdlere Kürdçe öğretmeyi hiç düşünmeyip, Suriyeli, Iraklı, İranlı Kürdlere de Türkçe öğretmeyi bir politika haline getiren bu tutum eleştirilmelidir. Bu eleştiri her şeyden önce milletvekillerinden, Halkların Demokratik Partisi, Demokratik Bölgeler Partisi gibi partilerden başlamalıdır.

Kürdçe söz konusu olduğu zaman, devletin inkâr, asimilasyon politikaları elbette eleştirilmelidir. Ama PKK’nin Türkçe’yi böylesine içselleştiren, Kürdçe’ye bigane kalan, yabancılaşan tutumu, politikaları da eleştiriden uzak tutulmamalıdır.

İfade özgürlüğü herkes için gereklidir. İfade özgürlüğü, düşün hayatının, bilimin, sanatın en başta gelen koşuludur. İfade özgürlüğü, demokrasinin de temel koşuludur. İfade özgürlüğü, sadece, Türkiye, İran, Irak, Suriye, Kürdistan için değil, Birleşik Krallık, ABD, Fransa, Almanya gibi demokratik devletler için de gereklidir.

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.
10838 kişi tarafından görüldü.
Son Güncellenme:23:39:15

İsmail Beşikci

Yazarın Önceki Yazıları

Son Gelişmeler Üzerine Türkiye’de Üniversite İbrahim Kaypakkaya Anması Değinmeler 3 Kürdistan'a Sor Malazgirt ve Kürtler Kurdiana Düğümü Kemalizm ve Kürd Ulusal Sorunu IV Köklere Yolculuk Toprak Temelli Milliyetçilik Kürdlerin Geleceği Konusunda Birkaç Söz Antik Kürdistan Din Ve Bilim Karakoçan (Dep) ve Yayladere (Holhol) İle İlgili İki Kitap Uludere (x) Newroz 2024 Akre Üç Kitap Hazro Beyleri Simurglar Mehmet Bayrak’ın Kürt Kimliği Mücadelesi Şeyh Said Direnişi İle İlgili İki Kitap Diyarbakır Kitap Fuarı 2023 Ermeni ve Rum Mallarının Türkleştirilmesi Ehmedê Xanî’nin Hatırası Üzerine Abdurrahman Önen-Erdnîgarîya Kurdistanê Kürtler ve Güller Cilt 3 ‘49’lar’, ‘55’ler’, ‘23’ler’ … 'Yaşamın Kıyısında' Behdinan, Barzan, Milli Lider Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler(II) Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler Yüzüncü Yılında Lozan Antlaşması Son Kız ‘Deniz’in Ütopyası’ Üzerine Rudaw TV Stockholm Kürd Sürgün Müzesi Üzerine Düşünceler Lozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan II Lozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan Diaspora Kürdleri Mele Mıstefa Barzani Ulusal Müzesi Rovîyê Xasûk Barzani ve Kürt Ulusal Özgürlük Hareketi III Kendi Kendini Yönetme Hakkı ‘Ayrılıkçı Yazılar’ Peywend Yayınları Duhok Üniversitesi’nin 30. Yılı Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne II Kürtçülük Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne Kürd Aydınları II Bedirhan Epözdemir’in Anıları Seyidlik-Şeriflik Kürdizade Ahmed Ramiz Medreseler-Üniversiteler Medya Kitabevi Birleşmiş Milletler ve Kürdler Mülteci Yaşamlar Öncü Bir Kürt Aydını 59 Yıl Sonra Şemdinli Kemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu III Ortadoğu Bir Ailenin Son 200 Yıllık Tarihi Tarih Okumaları, Kürdlerin Hikayesi Hewler’de, Soran’da ve Cambridge Koleji’nde Konferans Theodor Herzl Bize Ne Anlatıyor? Aforizmalar Son Yolcu Irkçılık Hakkında … Aydınlar Hakkında… Latife Fegan’ın Anıları Adil Yargılama/Yargılanma Mümkün mü? Kürd Aydınları İlim-Bilim Kürdçe Derslerinin Önemi Yaş 83…* Mezopotamya Uygarlığında Hakkari Kemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu - II Bediüzzaman’ın Hançeri Doğu-Güneydoğu Dernekleri Platformu* Destar Kitap-Kafe Kürdistan’ın Güney'ine Seyahat Kürd Tarihinin Yazılı Ana Kaynakları Bingöl-Van Gezi İzlenimleri Göbekli Tepe Hakkında… Güvenlik Munzur Çem’in Anıları Derve Cendere II Saatin İçindeki Sır Mehmet Öncü Kitapları Zarema, Yahudi Devleti Juli’nin Sesi ‘Ateşte Doğanlar’ Kadri Hoca… Kürt Hâkim Alevilik Üzerine II ‘Aleviler ve Sosyalistler’ Kitabı Üzerine Uygur Türkleri Başkanlık Seçimleri, ABD Üniversite Raporu OFra Bengio’nun Kürd Liderlere Eleştirisi Dr. Said Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Maaş Sorunu… Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde PKK-Haşdi Şabi İşbirliği Ama Onlar Kardeştiler… Mustafa Suphi ‘Kürdistan Ortadoğu’nun Polonya’sıdır’ İSkan Tolun II Kürt Dil Hareketi (Harekata Zımanê Kurdî) II ‘Doğumun Ölümü’ Kürt Dil Hareketi (Hereketa Zimanê Kurdî) Kürdistan Bayrağı’nın ve KDP Binasının Yakılması Üzerine… Ermeniler, Kürdler, Azeriler Devrimci Doğu Kültür Ocakları Eylül 2020 Kürdler-Kürdistan Bir AİHM Başkanı Halepçe arşivlerinin yakılması ve KDP’ye saldırı Devran İskan Tolun Woodrow Wilson Harf Devrimi’nin Kürdler İçin Anlamı Mehmet Elbistan Kürtler, Şehir Şehirlileşme ‘Kürt Çalışmaları…’ Zini Gediği Katliamı Kürd Tarihini Kürdlerin Yazması… ‘Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ II ’Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ Değinmeler-2 Irkçılık Üzerine Seyid Ahmed Cebari Şengal, Afrin Mustafa Selîmî Kemalizm ve Kürd Ulusal Sorunu Orhan Kotan’ın Şiiri Leylan - II Kürt Meselesiyle İlgili Bir Projen Var mı? Leylan Xwebûn Orta Karadeniz’de Etnisite İlişkileri Alevilik Üzerine… Güvenli Bölge Duvarımızı Yapamadık… Doktor Said Alevilik ve Tarihi Bitlis ve Ahalisi 1916 Kürd Tehciri Bir Diplomatın Anıları Xızır Nasıl Ali Oldu? Kürd Tarihi Üzerine Gözlemler Adıyla Çağırmak Kürdistan’ın Güneyinde Soykırım Kürdlerin Tarihi Milliyetçilik Üzerine Hong Kong, Kürdistan ‘Kürtlerle Türkler’ Ortadoğu’da Devletlerin Kurulması Abdurrahman Qassemlu’nun Katledilmesinin 30. Yıldönümü Üniversitenin Bilim Anlayışında Temel Sorunlar Cumhuriyet, 19 Mayıs 2019 'Özgürlük İçin Sanat' Helsinki’de Sosyal Forum Teknoloji, Bilim, Eğitim Milletler Cemiyeti Döneminde Kürdler/Kürdistan Hewler - Duhok - Zaho Bir Tartışma Üzerine… Dönemin Romanları Eleştirilerin İzinde Rêya Heqîyê (Alevilik) ABD Ziyareti - IV ABD Ziyareti - III ABD Ziyareti - II ABD Ziyareti - I Berlin’de Dersim 37-38 Paneli Başur’da Siyaset Duhok-Hewlêr Gezisi Kürdçe Yasaklarının İşlevi ‘Aleviliğin Doğuşu’ II ‘Kimliksiz Çığlıklar’ Türkiye’de Adalet Arayışları 'Aleviliğin Doğuşu' Kürdlere Soykırım… Moskova’da Kürd Konferansı Cevat Geray’a Sevgi… Bilim Ahlakı Mahallenin Arkadaşları Selahattin Demirtaş’ın Şarkısı Canip Yıldırım Kütüphanesi Devşirmeler ve Devletsizler Dağ Kavmi - II Adaylar… Dağ Kavmi -I Geleceğini Belirleme Hakkı ve Kürdler Farhad Daftary, Şiilik Alevilik Şiizm ‘Türklük Sözleşmesi’ Timure Halil Hakkında … Düşmanlarını Sevindiren Bir Halk… Celal Talabani... Kürdler Zoru Başardı… Bağımsızlık... Güvenlik... Domino Etkisi Referandum-Bağımsızlık Tartışmaları Danimarka Seyahati Sekesûr’da Kürd-Alevi Soykırımı İnsanlık Araştırmaları Merkezi Fahriye Adsay’ın Eleştirileri Üzerine… Bir Kürd... İki Kürd... Üç Kürd Yezda... Ermeniler, Kürdler… Yeni Bir KDP Kurma Çalışmaları Hasta Adam Avustralya Gezisi Hayatımdan Kesitler Birey Toplum İlişkileri Peşmergelik Yüce Bir Değerdir Kaderine Küsmek Kürd Halkının, Kürdistan’ın Başı Sağolsun… Kürdistan’ın Hayırlı Evladı Doktor Said Suriyeli Mülteciler Parlamento Milli Düşünce Sempozyumu Kürtlerin Bulunduğu Ülkeler Bölünemez!... Kürtler Ne İstiyor? Eşkiya 28 Devlet Bağımsız Kürdistan’ı Tanımayacak... Devlet, İslam, Kürdler ve Darbe Pencinarîler II Pencinarîler I Azim... 'Afrika Edebiyatı' Üzerine… Yaresan (Ehl-i Hak) Rêya Heqîyê, Ezdan Zağros’un Ötesine… Süleymaniye Merkez Güvenlik Karargahı 'Peçar Tenkil Harekatı/1927' Üzerine Birkaç Söz İttifaklar Mahmut Yeşil’e Sevgi… Tunceli Kanunu, Getirdiği Esaslar ve Devletin Asimilasyon Planları Yakındoğu’nun İmhası ve Pontus Sorunu Keşiş’in Torunları Dersimli Ermeniler Anlıyorum Ama Konuşamıyorum 1128 Akademisyen Yaşar Kaya Alevilik... Elveda Güzel Vatanım Alevilerin Kitabı Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan III Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan II Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan (I) Komkurd-An Nelson Mandela - Aziz Sancar Barış, Yüzleşme, Müzakere İBV Hewler Temsilciliği 558. Oturma Şengal’i Ziyaret Şengal TBMM Kürdlerde/Kürdistan’da Ana Sorun Özyönetim Üzerine... Norveç Seyahati Alaine Tuoraine’e Eleştiri Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Yönetim Zaafları Güneşin Krallığı Keyakisar Barzani bir dönem daha görevde kalmalıdır Temel şart Kürdistan Ordusu! Girê Spî'nin Kurtarılması... Üniversitenin Ana Sorunu Mardin: Hüzünlü Kent Alevilik-Müslümanlık Osmanlılar ve Acemler Arasında Kürdler İslam’ın barış, huzur, adalet ve eşitlik anlayışı Kerbela’da son buldu Kürd Kültürü Neden Yağmalanıyor? Kürd Êzidîlerin Azizesi 'Begê' İki Olay Üzerine Düşünceler Barış ve Çözüm Süreci - III Eleştiriler Ev Jin û Mêrê bi Maskê Barış ve Çözüm Süreci - II Murat Bozlak’a sevgiler... Barış ve Çözüm Süreci… Rejim, İslamileşme, Kürdler/Kürdistan Alman Şarkiyatçı Dr. Friç Soykırımlar ve Devletsiz Halklar IŞİD’in Zuhuru Şeyh Ahmet, IŞİD Saldırıları ve Osman Baliç'in Katili Ulusların Kendi Geleceklerini Tayin Hakkı ve Kürdler/Kürdistan Bitlis Anıları, 1960’lı Yıllarda Bitlis’de Yaşam Uluslararası Bitlis Sempozyumu Barzaniler Değinmeler İfade Özgürlüğü ve ABD Türk Siyasal Kültürü Üzerine… Birleşik Krallık, Fransa, Kürdler/Kürdistan Anti-Kürd Uluslar arası Nizam Kürd/Kürdistan incelemelerinde temel soru... Ulus İnşa Sürecinde Dilin Rolü Mustafa Barzani'yi sevgiyle anıyoruz Düşün Hayatında ve Edebiyatta Kurumlaşmalar Yakındoğu’nun İmhası,1915 Ermeni Soykırımı ve Hrant Dink’in Katledilmesi Resmi İdeolojinin Temel Özelliği Roboski – Goyiler Türk-İslam Sentezi ve Kürd Sorunu Kürdistan sorunu her şeyden önce duruş sorunudur Barış
x