Suriye'de iç bölünmeler yayılıyor

ırak’ta ordunun El Kaide’ye bağlı milislere karşı yürüttüğü mücadele, Suriye’deki iç bölünmenin ne kadar yayıldığını gözler önüne seriyor.

Suriye’de ordu, başkent Şam’ı, Akdeniz kıyısında Alevi nüfusunun yoğun olduğu bölgeleri, iç kesimlerde de Sünni isyancılara karşı mücadeleyle kazanılan bazı noktaları elinde bulunduruyor. Esat güçleri kuzeyde Kürtler’e, güneyde de Dürzi milislere karşı savaşa devam ediyor.

Cato Enstitüsü’nden Doug Bandow’a göre, Cenevre’de yapılacak görüşmelerden geçiş hükümeti çıkmaması durumunda Suriye’deki bölünmeler kalıcı hale gelebilir: “En iyi seçenek, Alevi nüfusun çoğunlukta olduğu kıyı kesimlerinde bir Alevi bölgesi, isyancılar için bir bölge ve Kürtler için ayrı bir bölge oluşturmak. En iyi plan bu olabilir. Aksi takdirde savaş, taraflardan biri mağlup oluncaya kadar sürer.”

En ateşli çatışmalar, muhalefetin içinde yaşanıyor. Ana muhalefet grubu olan Suriye Özgürlük Ordusu, kimisi El Kaide’ye bağlı daha radikal milislere karşı mücadele ediyor. Radikal unsurlar bile kendi içinde bölünmeler yaşıyor. Öyle ki, El Nusra Cephesi lideri, El Kaide bağlantılı Irak Şam İslam Devleti örgütünü ateşkese çağırıyor. Eski büyükelçi Adam Ereli, güçlü bir merkezi otorite olmadan Suriye’nin birarada tutulamayacağı görüşünde: “Alevi ve Dürziler dışında etnik bölünmelerin coğrafi açıdan daha az olduğu gözleniyor. Ancak sorumluluk sahibi, güçlü bir merkezi hükümet olmadıkça bu bölgelerin de bölünmesi kaçınılmaz.”

Amerika Barış Enstitüsü’nden Steve Heydemann, Balkanlar gibi bölünmüş bir Suriye’nin, daha derin ve kapsamlı bir bölünmeye doğru ilerleyen bir Suriye’den daha az sorun yaratacağı görüşünde. Çünkü eski Yugaslavya, kendi sınırları içinde bölünmüştü: “Suriye’de de Balkanlar benzeri bir sonuç çıkması, bir bölünme süreci yaşanması, bir tür Balkanlaşma olması bekleniyordu. Bunun Doğu Akdeniz’deki Arap ülkelerinde bir çökme yaratması beklenmiyordu, ancak bundan çok da emin olmamalıyız.”

American Üniversitesi’nden Profesör Ekber Ahmet’e göre Suriyeliler için ülkenin bölünmesi, ulusal gurura yönelik bir hakaret: “Suriyeliler, ülkelerinin bölünmesini istemiyor çünkü hala toprak bütünlüğüne ilişkin bir romantizm ve milliyetçilik duygusu hakim. Ülkeyi birarada tutmak imkansızlaşmadıkça bölünme olsun istemiyorlar.”

Dışişleri bakanları, Esat tarafının karşısına daha kapsayıcı bir muhalefet çıkarmaya çalışsa da muhalefet içindeki bölünmeler, barış görüşmeleriyle ilgili beklentileri gölgeliyor.