Şarm el-Şeyh’te Gizli Diplomasi: Trump, Katar ve Hamas’ı İkna Eden Süreç

Mısır’daki görüşmeler tıkanırken, Katar Başbakanı’nın gizlice ABD heyetine gönderdiği not ve ABD Başkanı Donald Trump’ın devreye girmesiyle, İsrail ile Hamas arasında tarihi bir ateşkes anlaşmasının yolu açıldı. New York Times’ın Salı günkü haberine göre, müzakerelerde Washington’un baskısı ve artan Arap desteği, Hamas’ı kısmi bir İsrail çekilmesini kabul etmeye zorladı.

Gazze ateşkesi için yürütülen kritik görüşmeler sırasında, Katar Başbakanı Muhammed Al Sani, Trump’ın özel temsilcileri Jared Kushner ve Steve Witkoff’a gizli bir not iletti. Notta, İsrail üzerinde “daha fazla baskı kurulması” çağrısı yer aldı.

Bu sırada, Mısır istihbarat şefi müzakerelerin son durumuna ilişkin arabuluculara bilgi veriyordu. Kushner ve Witkoff 8 Ekim’de özel jetle Şarm el-Şeyh’e inmiş, savaşın sona erdirilmesi için bir anlaşma arayışına girmişti. O dönemde Hamas, İsrail’in tamamen çekilmesi şartından vazgeçmiş, ancak savaşın yeniden başlamayacağına dair güvence talep etmişti. İsrail ise 250’si müebbet hükümlü olmak üzere binlerce Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasına hazırdı. Buna rağmen süreç çıkmaza girdi.

İki gün süren dolaylı görüşmelerde, arabulucular tarafların çekilme haritası üzerindeki detaylara girmemeyi tercih etti. Hamas tam çekilme isterken, Başbakan Binyamin Netanyahu koalisyonundaki sertlik yanlılarını yatıştırmak amacıyla Gazze’nin bazı şehirlerinde kontrolü sürdürmekte ısrar etti.

Bu noktada Washington’un baskısı devreye girdi. ABD Başkanı Trump, İsrailli müzakereci Ron Dermer üzerinde doğrudan etki kurarken, aynı zamanda arabulucu ülkelerle üç kez telefon görüşmesi yaptı.

Sonunda taraflar, İsrail’in Hamas’ın istediğinden fazla toprakta kalacağı, ancak bazı yoğun yerleşim bölgelerinden çekileceği bir uzlaşmaya vardı. Bazı bölgeler iki taraf için de “yasak alan” ilan edildi. New York Times’ın ulaştığı taslak haritaya göre, Hamas bu anlaşmayı isteksizce kabul etti.

Müzakereciler, “tam çekilme” ya da “silahsızlanma” gibi geniş hedefler yerine, rehine takası ve ateşkes gibi sınırlı başlıklar üzerinde anlaşma aramanın daha gerçekçi olduğu sonucuna vardı. Önceki görüşmelerde İsrail “mutlak zafer”, Hamas ise “tam çekilme” şartında ısrar etmişti. Ancak bu kez hem Dermer hem Hamas temsilcisi Halil el-Hayya müzakere yetkisiyle masadaydı.

Trump, Katar’da Hamas liderlerini hedef alan başarısız bir saldırının ardından İsrail’i anlaşmayı kabul etmeye teşvik etti. Netanyahu’ya “İsrail’in güvenliğini zedeleyecek hiçbir adım atılmayacak” güvencesi verdi. Öte yandan Hamas, Katar ve Türkiye’nin de dâhil olduğu Müslüman ülkelerin baskısı altında, ABD destekli planı reddetmenin sonuçlarının ağır olabileceğini gördü.

Çarşamba öğleden sonra taraflar, anlaşmanın artık ulaşılabilir olduğuna inanmaya başladı. Witkoff ve Kushner’ın yoğun baskısıyla İsrail, stratejik bazı bölgelerde çekilme planını kabul etti.

O gece geç saatlerde, el-Hayya Hamas liderleriyle istişarede bulundu ve yanıtı ertelemek istedi. Bunun üzerine Katar Başbakanı, üst düzey bir yardımcısını toplantı yerine gönderdi. El-Hayya, beş saat gecikmeyle de olsa yanıt vereceğini bildirdi.

Mısır, ABD, Türkiye, Katar ve İsrail heyetleri, görüşme mekânından Şarm el-Şeyh’teki Four Seasons oteline geçti. Katar Başbakanı ve Mısır istihbarat şefi zaten oradaydı. El-Hayya, bazı maddelere itirazını sürdürse de müzakerelerin tamamlanmasını engellemedi — bu, fiilen kabul anlamına geldi.

Kısa süre sonra Kushner ve Witkoff, el-Hayya’nın yanıtını Washington’a iletti. Henüz İsrail hapishanelerinden salınacak bazı isimler üzerinde mutabakat sağlanmamıştı ancak taraflar bunun süreci raydan çıkarmayacağını düşünüyordu.

Washington’da Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Trump’a tarafların “çok yakın” olduğunu bildiren bir not sundu. Trump, resmi duyuru hazırlıkları için harekete geçti.

Mısır ve İsrail istihbarat yetkilileri anlaşmanın dilini son kez gözden geçirdi. Katar Başbakanı Al Thani ilk imzayı attı, ardından Dermer İngilizce metni, el-Hayya ise Arapça versiyonu imzaladı.

Yerel saatle 01.00 civarında, Trump Beyaz Saray’dan telefonla bağlandı ve imzacı liderlerle konuştu.