Trump–Erdoğan yakınlaşması, Türkiye’nin F-35 programına dönüş görüşmelerini hızlandırdı

ABD Başkanı Donald Trump ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki yakın ilişki, Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programına dönüşüyle ilgili görüşmelerde yeni bir ivme yarattı. ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, 10 Kasım’da yaptığı açıklamada iki lider arasındaki “pozitif ilişkinin, neredeyse on yıldır bu konuda yürütülen en verimli görüşmeleri mümkün kıldığını” belirtti.

Trump’ın ilk döneminde ABD, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldığı için Türkiye’yi F-35 programından çıkarmıştı. Washington, S-400’lerin F-35’e dair hassas verileri toplayarak Rusya’nın eline geçme ihtimalinden endişe etmişti.

Ankara ise yıllardır projeye geri dönmek istiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin programdan çıkarılmadan önce 1,4 milyar dolar yatırım yaptığını hatırlatmıştı. Washington, 2020’de Türkiye’ye CAATSA yaptırımları da uygulamıştı.

Hem Trump’ın özel Suriye temsilcisi hem de büyükelçi olan Barrack, Türkiye’nin F-35 programına dönme isteği ile Rus yapımı S-400 sistemine sahip olması konularında “devam eden görüşmelerin” sürdüğünü ifade etti. Barrack, Trump ile Erdoğan arasındaki olumlu ilişkinin “iş birliği için yeni bir atmosfer” yarattığını ve “yakında her iki ülkenin güvenlik çıkarlarını karşılayacak bir ilerleme beklediklerini” söyledi.

F-35’leri alamayan Türkiye, hava kuvvetlerini güçlendirmek için Eurofighter Typhoon ve ABD yapımı F-16 alımlarına yönelmiş, ayrıca 2028’de hizmete girmesi planlanan KAAN savaş uçağını geliştirmeye devam etmişti.

Trump, Eylül ayında Beyaz Saray’da Erdoğan’la yaptığı görüşmede, F-35 satışına uygulanan yasağın kaldırılabileceğinin sinyalini vermişti. Trump, ilk başkanlık döneminde Erdoğan ile “çok iyi bir ilişki” kurduğunu sık sık vurgulamıştı.

Obama ve Biden yönetimleri ise Türkiye’nin insan hakları karnesi ve Rusya ile yakın ilişkileri nedeniyle Erdoğan’a mesafeli duruyordu. Türkiye’nin zaman zaman İsrail ile yaşadığı gerilimler de ilişkileri zorlaştırmıştı.

Trump ise Erdoğan’ı, Ukrayna ve Gazze savaşlarını bitirme çabalarında önemli bir aracı olarak görüyor. ABD ve Avrupa liderleri de son dönemde Suriye’nin yeni geçici hükümetini tanıma konusunda Erdoğan’ın izlediği çizgiye yakın açıklamalar yapıyor.