Kürtlerin parlamentodaki temsiliyeti azalıyor: 78 sandalyeden 60’a düştü

2003 sonrası dönemde kurulan ilk Irak parlamentosuna kıyasla, Kürtlerin temsiliyeti yüzde 3 oranında azaldı.

Güncel verilere göre Kürt milletvekilleri, Irak parlamentosundaki 329 sandalyenin yalnızca yüzde 19,1’ini elinde bulunduruyor.

Kürt siyasi parti ve listeler ile seçim uzmanları, bu düşüşün temel nedeninin seçim yasasının sık sık değiştirilmesi olduğunu ifade ediyor.

Son olarak 2023 tarihli ve 4 sayılı yasa uyarınca Irak 18 seçim bölgesine ayrıldı. Oysa 2021 seçimlerinde 83 bölge bulunuyordu ve bu sistem Kürt partilerin lehine bir yapı sunuyordu.

Rûdaw’a konuşan KDP Seçim Bürosu Sorumlusu Cafer Eminki, “Gıda kartı istatistikleri üzerinden yapılan sandalye dağılımı adil değil. Bu verilerde çok fazla manipülasyon yapıldı. Eğer yeniden gözden geçirilirse, Kürdistan Bölgesi en az dört sandalye daha kazanır” dedi.

Eminki ayrıca Halepçe’nin bağımsız bir seçim bölgesi olarak sayılmamasının da temsil kaybına yol açtığını belirtti.

Sandalye sayısında dalgalanma

Rûdaw’ın derlediği verilerine göre Kürtlerin parlamentodaki oranı 2005’te yüzde 22,79 iken, 2021 seçimlerinde yüzde 19,14’e düştü.

Yıllara göre Kürt partilerinin elde ettiği sandalye sayıları ise şu şekilde değişti:

2005: 78 sandalye

2010: 60 sandalye (41’i Kürdistan Bölgesi’nden, 19’u Kürdistani bölgelerinden)

2014: 62 sandalye(44’ü Kürdistan Bölgesi’nden, 18’i Kürdistani bölgelerinden)

2018: 57 sandalye (39’ü Kürdistan Bölgesi’nden, 18’i Kürdistani bölgelerinden)

2021: 63 sandalye (39’ü Kürdistan Bölgesi’nden, 24’ü Kürdistani bölgelerinden)

Seçim uzmanı ve Kürdistan Bölgesi Seçim Komisyonu Erbil Genel Müdürü Dr. Aram Bradosti, Rûdaw’a yaptığı değerlendirmede, “2005’ten bu yana her seçim öncesi yasa değiştirildi. Bu da partiler arasında istikrarsızlığa ve özellikle güç sahibi olmayan tarafların kayıplar yaşamasına neden oldu” ifadelerini kullandı.

“500 bin oy artışı, 20 sandalye kaybı”

Bradosti’ye göre Kürt partilerin oy oranı artsa da bu durum sandalyelere yansımadı.

Dr. Aram Bradosti şöyle devam etti:
“2005 seçimlerinde Kürtler 500 bin daha fazla oy almasına rağmen sandalye sayısı azaldı. Çünkü sistem, büyük Şii partilerin talepleri doğrultusunda şekillendirildi. Çok bölgeli sistem, Kürtlerin oylarını parçalıyor, oysa güneydeki partiler bundan etkilenmiyor” dedi.

2025 seçimleri öncesi beklentiler

11 Kasımda yapılacak seçimlerde Kürtlerin 58 ila 63 arasında sandalye elde etmesini beklediğini tahmin eden Bradosti, “Kürdistan Bölgesi’nin 44 sandalyesi kesin, ancak Kürdistan Bölgesi İdaresi dışındaki bölgelerdeki sonuçlar toplam sayıyı belirleyecek” ifadelerini kullandı.

Irak’ın 18 bölgeye ayrılması Kürtlerin aleyhine bir durum yarattığına dikkat çeken Bradosti, “Nüfus oranına göre Kürdistan Bölgesi’nin en az 48 sandalyeye sahip olması gerekir. Eğer nüfus sayımı verileri dikkate alınsaydı bu sayı 65’e kadar çıkardı” değerlendirmesinde bulundu.

Nüfus sayımına göre Irak’ın nüfusu yaklaşık 46,5 milyon. Bu orana göre her 100 bin kişiye bir sandalye düşseydi, parlamentodaki toplam sandalye sayısının 465 olması gerekiyordu.

Bu durumda, Kürdistan Bölgesi’nin (Kürdistan Bölgesi İdaresi dışındaki Kürdistani bölgeleri hariç) 65 sandalyeye sahip olması bekleniyor.