İran yeni bir 'anti-NATO' stratejisi mi geliştiriyor?

İran'ın Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) çerçevesinde yeni bir güvenlik doktrini geliştirdiği belirtiliyor.

Rus devletine ait medya kuruluşu RT'de yayımlanan analizde, Tahran'ın "anti-NATO stratejisi" diye nitelenen yeni güvenlik politikasının, 15 Temmuz'da Çin'de düzenlenen ŞİÖ Dışişleri Bakanları Zirvesi'nde gündeme getirildiği ifade ediliyor.

Rusya Halkların Dostluğu Üniversitesi (RUDN) İktisat bölümünden Ferhad İbragimov'un analizinde, İran'ın toplantıda ŞİÖ'yü "NATO'ya karşı bir alternatif kolektif güvenlik bloku" diye tanımladığı yazılıyor.

Böylece Tahran'ın Batı'dan tamamen koparak Avrasya merkezli bir düzene yönlendiği yorumu yapılıyor.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'nin zirvede stratejiye dair çeşitli öneriler sunduğu aktarılıyor. Bunlar arasında sabotaj, dış saldırı ve terörizme karşı kolektif yanıt gücünün sağlanması amacıyla ortak güvenlik mekanizması oluşturulması yer alıyor.

Ayrıca analize göre üyeleri tek taraflı Batı yaptırımlarına karşı koruyacak ekonomik bir yapı geliştirilmesi, savunma ve istihbarat koordinasyonu için özel bir platform kurulması, dezenformasyona karşı ortak strateji geliştirilmesi gibi öneriler de gündeme getirildi.

İbragimov, Tahran açısından ŞİÖ'nün NATO temelli "tek kutuplu dünya düzenine" karşı "medeniyetler arası çoğulculuk" temelinde bir alternatif sunduğunu yazıyor. Analizde şu ifadelere yer veriliyor:

Tahran için ŞİÖ sadece jeopolitik bir sığınak olmakla kalmıyor, aynı zamanda bağımlılığa değil stratejik özerkliğe dayanan, yeni bir küresel mantığı geliştirmek için bir platform sunuyor.

Çin ve Rusya öncülüğünde Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan'ın katılımıyla kurulan ŞİÖ, 2017'de Hindistan ve Pakistan'ın, 2023'te İran'ın ve 2024'te de Belarus'un katılımıyla 10 üyeye ulaşmıştı.

Dünya nüfusunun yüzde 40'tan fazlasını temsil eden ŞİÖ, NATO benzeri bir askeri ittifak değil. Ancak üye ülkeler arasında savunma işbirliğinin artırılması amacıyla yılda bir kez "Barış Misyonu" adlı ortak tatbikatlar yapılıyor.

İsrail'in 13 Haziran'daki saldırısıyla başlayan çatışmalarda İran vakit kaybetmeden misilleme yapmıştı. ABD de devreye girerek İran'daki İsfahan, Fordo ve Natanz tesislerine 22 Haziran'da hava saldırısı düzenlemiş, operasyonda 14 "sığınak delici" GBU-57 bombası kullanılmıştı.

İran, ABD'nin saldırısına cevap olarak 23 Haziran'da Amerikan ordusunun Katar'daki El-Udeyd Hava Üssü'ne saldırmıştı. Operasyonda Tahran'ın önceden Washington'a haber verdiği ve hiçbir can kaybı yaşanmadığı aktarılmıştı.

Washington operasyonun ardından 24 Haziran'da taraflar arasında ateşkes sağlandığını duyurmuştu.(Independent)