Rusya göründüğü kadar dirençli değil —Putin zafere yakın olduğunu söylese de gerçekler farklı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’daki savaşın gidişatının lehlerine döndüğünü ve ekonominin güçlü biçimde ayakta kaldığını sık sık vurgulasa da, ülkenin gerçek durumu bu tabloyla tamamen örtüşmüyor. Putin’in son haftalarda hem ordu karargâhındaki görüntülerde hem de yatırımcılara yaptığı konuşmalarda “Rus ordusunun tüm cephelerde ilerlediği” ve “ekonominin tüm sorunları başarıyla aştığı” yönündeki açıklamalarına rağmen, sahadaki ilerleme sınırlı, ekonomik yük ise giderek ağırlaşıyor.

Cephede yavaş ve maliyetli ilerleme

Açık kaynak istihbaratı ve Rus askeri bloglarına göre Rusya’nın sahadaki kazanımları küçük, yavaş ve son derece kanlı. Rus birlikleri sık sık küçük gruplar hâlinde Ukrayna mevzilerine sızıp kısa süreli görüntüler kaydettikten sonra imha ediliyor. Moskova, haftalar önce ele geçirdiğini iddia ettiği cephe hattındaki Pokrovsk kentinde dahi gerçek kontrol sağlayabilmiş değil.

Ekonomide düşen gelirler ve artan vergi yükü

Rus ekonomisi henüz çöküş yaşamasa da ciddi baskı altında. Petrol ve gaz gelirleri son bir yılda %22 azalırken, savaş harcamalarının büyümeyi bir süreliğine destekleyen etkisi artık görünmüyor. Bütçe açığı GSYH’nin %3’üne yaklaşmış durumda. Uluslararası piyasalardan borçlanamayan Moskova yönetimi, savaşı finanse etmek için iç borçlanmaya ve vergi artışlarına yöneliyor.

Carnegie Russia Eurasia Center’dan ekonomist Alexandra Prokopenko’ya göre Kremlin bütçesinin yarısı ordu, savunma sanayi, iç güvenlik ve borç ödemelerine gidiyor. Artan vergi yükü ve çift haneli faizler, savaş dışı sektörleri baskı altında bırakırken; tank fabrikaları tam kapasite çalışırken otomotiv gibi sivil sektörler üretimi kısmak zorunda kalıyor.

Toplumdaki savaş desteği zayıflıyor

Rusya’daki kamuoyu araştırmaları da savaşın başlangıcındaki dengeyi tersine çeviriyor. Samara merkezli sosyolog Vladimir Zvonovski’ye göre, ekonomik durumunun kötüleştiğini söyleyenlerin oranı, iyileştiğini belirtenlerin üç katına çıkmış durumda. Bu oran, savaşın başladığından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

Re:Russia düşünce kuruluşunun verilerine göre, Mayıs 2023’te Rusların çoğu, çevrelerindeki insanların savaşı desteklediğine inanıyordu. Ancak Ekim 2025’te bu algı tersine döndü; toplumun çoğu artık yakın çevresinde savaş karşıtlığının daha yaygın olduğunu düşünüyor. Uzmanlar, “savaşa katılmak istememenin” artık daha kabul edilebilir bir tutum hâline geldiğini belirtiyor.

Gazi asker algısı değişiyor

Resmî propaganda cephedeki savaşçılara “kahraman” muamelesi yapsa da bağımsız Levada Merkezi’nin son araştırması toplumun yalnızca %40’ının bu askerleri kahraman olarak gördüğünü gösteriyor. Çoğunluk, onları “tehdit” ya da “kurban” olarak tanımlıyor.

Savaşın sonuna dair beklenti düşük

Yeni yapılan bir anket çalışmasında katılımcılar iki gruba ayrılarak bir bölümüne “ne istedikleri”, diğerine ise “ne bekledikleri” soruldu. Katılımcıların %88’i savaşın bitmesini ve ülkenin sosyal–ekonomik sorunlara yönelmesini istediğini söyledi. Ancak Putin’in bu yönde adım atacağını düşünenlerin oranı sadece %47.

Putin geri adım atmak yerine baskıyı artırıyor

Uzmanlara göre Kremlin, toplumdaki hoşnutsuzluğun farkında. Ancak savaşın bitirilmesi ya da askeri harcamaların azaltılması kısa vadede ekonomik sorunları çözmeyecek. Savunma sanayisine bağımlı hâle gelen ekonomi, barış döneminde daha farklı türde sarsıntılar yaşayabilir; ayrıca milyonlarca askerin geri dönüşü yeni sorunlar yaratabilir. Bu nedenle Putin, geri adım atmak yerine savaşı daha da derinleştiren ve iç politikada baskıyı artıran bir çizgi izliyor.