İran ve Irak arasında 1975'te imzalanan ve Iraklı Kürtlerin kitlesel olarak yerinden edilmesine yol açan Cezayir Anlaşması'nın ardından, üyelerinin büyük çoğunluğu Heşmerge olarak görev yapan Barzani'nin ailesi İran'a sığınarak Markazi Eyaleti'nin Arak İlçesine yerleşti. Sürgündeki bir kaç yılın ardından Saadet 1981'de doğdu. Mülteci olarak hayat hiçbir zaman kolay değildi ancak Barzani bunu ev sahibi ülkenin kültürünü keşfetme ve daha büyük bir dünyaya adım atma fırsatına dönüştürdü
Barzani, Kürdistan Chronicle'a verdiği röportajda "Vatanımdan uzakta yaşamak beni yabancı gibi hissettirdi ama aynı zamanda vatanıma olan sevgimi de artırdı" dedi.
İlhamları anlamla buluşturmak
Barzani, ünlü ressamların gözetiminde sanatını icra etmek için yıllarını harcadı. Ancak bir duvarı süslemek için renkli bir tablo yaratmak onun nihai hedefi değildi. Sanata olan ilgisinin yanı sıra, yıllarını sanat, tarih ve kültür felsefesini incelemeye adadı; belki de bu yüzden tüm sanat eserleri açıkça bir mesaj taşıyor ya da bir hikaye anlatıyor.
En başından beri Barzani ile tartışmak, bir gazeteci olarak yaşadığım diğer karşılaşmalardan farklı geldi. Boş bir tuval ve paletindeki yağlıboyalardan bahsederken onları sevgili ve sevgili olarak tanımladı. Merak ederek ona bu iki insanileştirilmiş nesne arasındaki sanatçı rolünü nasıl tasavvur ettiğini sordum. Güldü. "Onları yalnızca birbirine aşılıyorum" diye yanıtladı.
Sıcacık atölyesindeki resimlere bakıldığında Barzani'nin resimlerinde belli bir renk tonu seçtiği anlaşılıyor. Bu konu sorulduğunda ilham kaynağının geleneksel Kürt halıları olduğunu açıkladı. Ayrıca Safevi, Zend ve Kaçar dönemlerine ait İran mimarisinde kullanılan canlı renklerden de ilham alıyor.
Tarzı sorulduğunda Barzani, 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarındaki sanatsal bir akım olan klasik gerçekçilikle başladığını, ancak zamanla sembolizm ve gerçeküstücülük de dahil olmak üzere diğer resim ekollerine yöneldiğini açıkladı. Sembolizmin, Kürt kültürünü ve tarihini tuvale yansıtmasına ve sanat eserlerinin anlatımını zenginleştirmesine olanak sağladığına inanıyor. Bu arada sürrealizmin hayal gücünü genişletmesine ve gerçekçiliğin sınırlarını aşmasına olanak sağladığını söylüyor.
Sanatçılar sorumluluk taşıyor
Barzani, bir sanatçı olarak sorumluluğunun kaliteli sanat eserleri yaratmanın ötesine geçtiğine inanıyor. Bir sanatçının yalnızca toplumun sorumlu bir üyesi olmasının değil, aynı zamanda izleyicisinin büyümesine ilham vermesinin de gerekli olduğunu kabul ediyor.
“Entelektüel olarak gelişmek için önce kendim üzerinde çalışmalıyım. Çevremdeki insanları bilinçlendirebilmek için iyi eğitim almam gerekiyor. Sanatçı, insanlara örnek olacak şekilde davranmalıdır. Ancak bu, kendinizi geleneksel kalıplarla sınırlamak anlamına gelmez. Sanatçılar toplumlarındaki baloncukları patlatmalı ve izleyicilerini daha büyük ve daha iyi dünyaları görmeye ve deneyimlemeye yönlendirmeli” diye savundu Barzani.
Kadın sanatçılar, iş kadınları, politikacılar ve sporcularla buluştuğumda hep aynı soruyu soruyorum: Kürdistan'daki diğer kadınlara ilham vermek için nasıl çalışırsınız? Ancak Barzani'ye sorduğumda cevabı beklediğim gibi olmadı.
Amacının cinsiyetleri ne olursa olsun insanlara ilham vermek olduğunu açıkladı. Erkek egemen bir toplumda kadınları teşvik etmenin önemli olduğunu kabul etse de, bir kadının resmini yapmaya veya bir kadının hikayesini anlatmaya özel olarak karar veremeyeceğini vurguladı çünkü "bu doğası gereği sanatçıyı sınırlıyor" dedi.
“Mesela Kürt kadın şair ve tarihçi Mastoureh Ardalan'ı, geleneksel bir ortamda halkının kültürünü tanıtmak için mücadele eden cesur bir kadın olduğu için resmettim. Ancak bu nitelendirme Kürt özgürlük savaşçısı İhsan Nuri Paşa gibi adamlar için de geçerli” dedi.
Bu tartışma beni çok hassas ve biraz tartışmalı bir soruya götürdü. Kendisini feminist olarak görüp görmediğini sorduğumda Barzani sadece cesurca fikrini dile getirmekle kalmadı, aynı zamanda kendinden emin bir şekilde duruşunu da ortaya koydu.
"Kendimi feminist olarak görmüyorum. Aslında bunun ardındaki felsefeyi anlamıyorum, çünkü bu günlerde giderek daha karmaşık ve kafa karıştırıcı hale geliyor. Kadınların eşit muamele görmesinden ve gelişmelerine izin verilmesinden yanayım. Ancak bazen bazı feminist grupların aşırılıklara gitmesinden korkuyorum. Belirli bir cinsiyet için değil, insan hakları için mücadele ediyorum. Ne erkek ne de kadın diğerinin haklarını reddetmemeli çünkü buna hakları yok.”
Barış ve sanat
Röportajı bitirirken Barzani'ye geleceğe dair dileklerini sordum. Sanatının çevresindeki insanlar üzerinde olumlu bir etki yaratmasını umduğunu ifade etti.
“Halkımın tarihini fırça vuruşlarımla anlatmak isterim. Gelecek nesillerin sanatsal çalışmalarla geçmişlerini öğrenmelerini diliyorum. Ayrıca bir gün bu renkli hikayeleri uluslararası bir sahnede sunmayı da arzuluyorum.”
Barzani konuşmasını bitirirken dünya çapındaki toplumların ortak acılarına ışık tuttu. Sanatçıların güçlerini dünya çapında “barışçıl politikaları” teşvik etmek için kullanmalarını diledi.
Böyle bir görevi üstlenmenin (boya fırçasıyla silahlara karşı durmanın) son derece zor olduğunu belirtti. Ancak sanatçılar arasındaki birliğin, etnik kökeni, milliyeti ve inancı ne olursa olsun farklı halkları bir araya getirerek bunu daha da mümkün kılacağına inanıyor.
