Şeş Komarê Nû û Yek Sîstem

Ji 450-heta 1700-1800 sisteme ku ava bibê di rojevê deye. Dema lîkolîn dibê Kurd û Rojhelate navîn ketîye ber çav de. Gelek herb çêbûn lê tim Kurd bindest man û parçe bûn. Mîne Halebçe û qatlîamê wek wê û xerabtir liser Kurde pêk hat, lê Kurde îrade xwe winda ne kirin û teslîm nebûn.

Gotin wek îro di qernê nehade wê teknîk, ilm û pêwendî hesane bibin. Kurd zîrek û pêk hatîne û di vê demêde mêjûyê ciwan di nav Kurde de wê zêdebê. Dayîkê Kurd zaroke zêde çêdikin, dema ku zane bibin wê serê werîs ji destê me derkevê, jibon ku ev newê serê me divabê em şerekî têxin nav Kurde û hevdû bê mecal bikin. Piştre çar komar û ên serdor an wê wek me bikin, anjî wê xerabibin û nûjen şeş komarê nu û ên serdor emê têxin sisteme eyaletî. Dema sîsteme eyaletî ava bu emê her eyaletekê berpirsîyarekî xwe bênin ser rêvebertîyê û bidin meşandin. Piştre komarê Erebe û cepha Rusya dahil bikin.

Jibon ku Kurd û Gelê Rojhelate navîn bibê xwedî gotin divabê ji nehade xwe amede bikin û cîranê Kurde qedir û qîmet bidin Kurde û bidin hevdû. Şaşîtîyê berê berdewam nebin. Dema cîranê Kurde dev ji şaşîtîye ne berdin wê Kurd bi serê xwe projeke cûda pêk bînin û zahmetî wê zêde bibin, zerare herî mezin wê jibon cîranê Kurde bibê. Pêwendîyê ku di pişte perdêde dibê cîranê Kurde nizanin û heqîqete Kurde na xwazin fahm bikin, ev jî meşkûlîyeteke mezine.

Kurd Gel û xwedî Dîrokeke kevnarin, mafê wayî rewa heqe û her tim bune qurbanê cîranê xwe û dîse fedekàrtî kirine. Dema cîranê Kurde bi aqilane bi meşin û bi Kurda re pêwendî dênin her tim wê kàrê wa zêdetir bibê. Dema ev pêk newê felakete mezin wê çêbibe û ev jî heyfe.