ZİMAN MİROV Û HEBUN - DİL İNSAN VE VAROLUŞ

Takdir edersinizki Kürd dili olmasaydı partilerin varlığı da mümkün olmazdı. Bu anlamda anadil tüm kurum ve partilerden de üstündür. Sanırım buna kimsenin itirazı olmaz. Kaldıki partilerin varlığına saygı duyarız çünkü onlar mobilizasyon ve örgütlenme aracıdırlar, fakat isterdik ki partilerimiz kendilerininde varlık nedeni olan ana dillerinede sahip çıksınlar.

Şimdi yeni bir kurumlaşma ve hareket doğuyor; hiç bir partiye ve kuruma bağlı değil ve buna ihtiyaçta duyulmuyor. Bu hareket anadilde eğitim hakkı için doğuyor. Tamamen şeffaf, şiddetten, hamaset nutuklarından ve ideolojilerden uzak. Her sınıf ve tabakadan insanlarıyla tam bir hukuksal halk hareketi, aynı zamanda da yasal. Kimselere kin duymuyor, klişe politik terim ve sloganlara da ihtiyaç duymuyor... Bağırıp çağırmayacaklar, yüzleri güleç, ahlaki değerlere önem veren, ne sağcı ne solcu ne de siyasal islamcı. Kim olursa olsun sadece anadilde eğitim hakkı isteyecek.

Bu masumane halk talebi kimin dost ya da önyargılı, kimin kafatasçı ya da barışçıl olduğunuda açığa çıkaracak fakat kimselere karşı asla tavır almayacak. Çünkü bu hareket aynı zamanda insancıl bir harekettir vicdanı gelişkin, ahlak sahibi insanların desteğini alacaklarınada kuvvetle inanıyorlar.

Bunun tarihte örnekleride çok. Biraz Gandici, biraz Mandelacı, Biraz Daley Lamacı fakat bir yandanda Ahmede Xanî ve Bedirxanların öğrencileridirler. Bunlar aynı zamanda analarına, atalarına ve tarihlerine karşı vefalı oldukları gibi kadim miraslarınada sahip çıkıyorlar. Bunlar eğitimi, aydınlanmayı, aklı, ahlakı ve vicdanı üstün tutmayı da amaçlıyorlar. Kimselerle asla didişmek istemiyorlar çünkü amaçları çatışmak ve didişmek değil, çoğalıp anadil hakkını elde edip güzelleşmek ve halkının en temel hakkına kavuşmasını sağlayıp onurluca yaşamak istiyorlar.

Zira anadil olmadan onurlu bir yaşam olamaz. Bu hareket, yasal ve şeffaftır adı HezKurd. İlerde kuruluşunu açıklayacak, şimdiden kutluyor ve hayırlı olmasını diliyoruz.

Fransa'da Brethon resmen tanınıyor. Yaklaşık 350 bin nufusa sahip Brethon halkı anadilde eğitim hakkını savunup elde ederken basın yayın hakkı beraberinde geldi ve varlıklarını korudular. Dil haklarını elde etmeslerdi kuşkusuz şimdi tükenmişlerdi.

Tunus, Fas ve Cezair'de yaşayan yerli Berberilerin mucadelesi anadilde eğitim hakkı ile başladı ve bu haklarını elde ettiler. Anadilde basın ve kurumlaşma hakları beraberinde geldi. Demografik koşullardan ötürü daha fazlasını isteyemiyorlar, çünkü çok dağınıklar fakat hiç olmazsa anadil sayesinde yok olmaktan kurtuldular.

Bengal halkı mucadelesine anadil hakkı mucadelesi ile başladı, varlık ve kazanımlarını anadile borçlular. Partiler elbette mucadelesine devam etsin fakat onları var eden anadillerine de sahip çıkmalarınıda istiyoruz.

Birazda Kürdçe özetleyelim.

Nirxa sereke ya ku gelekî dike gel zimanê zikmakî ye. Ew zimanek kevnare ye ku bi hezaran salan pêk hatiye. Her bêje wateyek û nirxek vedibêje. Ma ev peyv hezkirin, hesret, êş, şîn, şahî û bexteweriyê îfade nakin? Again dîsa, gelo ev ziman û peyvên ku me zindî dihêlin ne tarîx, wêje û çanda me ne? Li vir e ku ew bi awayên herî şaristanî daxwaz dikin. Weke ku hûn pê spas bikin, partî bêyî zimanê Kurdî ne gengaz bûn. Di vê wateyê de, zimanê zikmakî ji hemî sazî û partiyan bilintire û baştir e. Ez texmîn dikim ku îtirazek kesî bi vê yekê tune. Wekî din, em ji hebûna partiyan re rêz digirin ji ber ku ew amûrek seferberbûn û rêxistinê ne, lê em dixwazin ku partiyên me li zimanê zikmakî xwedî derkevin.

- Roni Aydın DERE-

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.