TALAT PAŞA ve CUMHURİYET

"1-Türk mülteciler ile Türkleşmiş olan ve Kasabat ahallisi; Urfa, Maraş, Ayintab vilayetlerine sevk ve oralarda iskan olunmalıdır.

2-Kürd mültecileri gitdikleri yerlerde, âşayîr hayatını yaşamamak ve milliyetlerini muhafaza edememek içün aşîret reisleri behemehal efraddan ayırmak lazım geldiğinden, bunlar arasında ne kadar zi-(nüfus sahibi) eşhas ve rû'esa varsa, efraddan bî't-erfik Konya, Kastamonu vilayetleriyle Niğde ve Kayseri sancakkarına ayrı ayrı sevk edilmelidir.

3- Meşakk-ı sefere tahammülü olmayan akıl ve ihtiyarlar ile kimsesiz ve fakir bu kadın ve çocuklar Ma'den kasabasıyla Ergani ve Behremaz nahiyeleri gibi Türk köyleri bulunan mahallerde ve Türkler arasında müteferikan iskan ve i'aşe edilecektir.

4- Mevdd-i sabıka haricindeki diğer multeciler de Amasya, Tokat livaları ile Malatya'nın münasip mahallerinde mutefrriken iskan edilmek üzere, o haliyle müteferrik bir süretde sevk edilecektir.

5- Sevk edilen mahallerle muhabere edilmekle beraber, oralarca sûret-i tevzi ve iskan hakkında olunacak mu'amelenin ta'yın ve îş'ari içûn ne miktar mültecinin hangi tarihde nerelere sevk idildiğinden nezarete de ma'lumat verilecektir." (Aktaran, Fuat Dündar, İttihat ve Terakkî, Müslümanları iskan politikası (1913-1918) İletişim yay. İstanbul, 2007, s.73)

Bu telgrafta, Ermenilerin yanı sıra, Kürtlerin de uzun sürede Total bir soykırıma tabii tutulduğunu ortaya koyan talimatıdır..

Talat Paşa, aynı şekilde, iki gün sonra (04.05.1916) da batı vilayetlerindeki valilere gönderdiği telgrafta, mahallerdeki Kürd nüfusun %5'i geçen yoğunlukta olmaması gerekecek şekilde düzenlenmesi talimatını verir.

Bu telgraflarda belirtilen talimatların, 1926 yılında M.Kemal ve İsmet İnönü başta olmak üzere, B Takimı İttihat ve Terakki üyelerinin oluşturduğu ve yürürlüğe koyduğu "Şark İslahat Planı" da bu maddelerde belirtilenleri içerir...

Ayrıca, 1924'de çıkarılan pek çok yasanın, 1917'de, Talat Paşa tarafından, Sadrazam, İçişleri bakanı, İttihat ve Terakkî'nin lideri olduğu dönemde tartışmaya açtı. Ancak şartların zorlaması üzerine, İttihat ve Terakki'nin "A Takımı" olarak Almanya'ya sığınmaları sonrasında planlananların, İttihat ve Terakki'nin "B Takımı" tarafından gerçekleştirildiğini görmekteyiz. Pontus Soykırımı, Rum Mubadelesi ve diğer stratejik politikaları, planladıkları ya da planlayıp giriştikleri, ancak koşullar elvermeyip, geleceğe erteledikleri girişimler, "B Takımı" kadrosu tarafından tatbik olundu.

***